Trà chậm & trà nhanh - Cách nào “đúng”? Cách nào “hay”?

Tôi từng đứng trong một workshop thưởng trà, tay nâng nhẹ hai chiếc tống thủy tinh: bên phải một bình trà sáng màu vừa rót ra từ ấm công phu pha chế kì công. Bên còn lại một tống khác sẫm màu hơn, được pha nhanh trong bình ủ nhiệt, không chút cầu kì. Khách tham dự chăm chú nhìn, rồi bật cười khi tôi hỏi:

“Theo bạn, trà nào ngon hơn?”

Người thì bảo, chắc là bình bên phải vì “trà pha chậm, cầu kỳ vậy chắc chắn sẽ ngon hơn!”. Có người khác phản biện ngay: “Chưa chắc, bên trái nhanh mà có võ, nhìn màu trà thôi đã biết là đậm đà hơn rồi!”

Câu chuyện nghe thì nhẹ nhàng, nhưng lại mở ra một chủ đề đáng suy ngẫm trong thế giới trà ngày hôm nay: Trà chậm và trà nhanh - cái nào hơn?

• Từ lò vi sóng đến nghi lễ trà đạo

Mới đây, tôi đọc được một bài báo khá thú vị với tiêu đề “Giới trẻ Gen Z đang pha trà bằng lò vi sóng”. Một hình ảnh tưởng như nghịch lý: Trà - thức uống biểu hiện sự tĩnh lặng, kết nối và chiêm nghiệm. Nay lại được “giải quyết” chỉ trong vài phút với một chiếc cốc sứ, túi lọc trà đóng gói sẵn theo tỉ lệ và bấm nút hâm nóng - không cần chút bận tâm nào.

Thế nhưng, nếu nhìn lại, bạn có thể trách được điều gì?

Một cô gái trẻ sống ở chung cư, sáng vội ra khỏi nhà, tối về kiệt sức, có thể chỉ cần một ly trà nóng để trấn an tinh thần. Và nếu một chiếc lò vi sóng cho cô ấy điều đó - sao ta phải phủ định? Những lúc như thế, việc ngồi xuống tỉ mẩn sắp xếp một bộ ấm chén và pha trà từng chút, chút một khéo còn khiến cô ấy muốn phát điên thêm, chẳng thà là không uống!

Trong khi đó, ở giữa nơi phồn hoa đô thị đây, tôi cũng thấy ngày càng nhiều không gian “trà chậm” xuất hiện. Những buổi trà đạo & nghi lễ trà thiền định, những câu chuyện trà sâu sắc. Những quán trà hoài cổ mời khách rửa tay trước khi vào thất, tĩnh lặng trước khi được uống chén trà. Những buổi trải nghiệm thưởng trà kéo dài ngoài vài giờ đồng hồ, nơi người ta không chỉ uống trà mà còn nhìn, ngửi, chạm, nghe và cảm nhận… bằng tất cả giác quan.

Sự tồn tại song song ấy - nhanh và chậm - đặt ra một câu hỏi: Trà, rốt cuộc, có nhất thiết phải chậm không?

• Trà nhanh - biểu tượng mới của thời đại.

Không thể phủ nhận, “Fast Tea” chính là hiện thân của nhịp sống đô thị, là biểu hiện của cuộc sống tiện nghi hiện đại.

Thay vì 10 bước pha trà công phu (mà đôi khi còn phức tạp hơn) chúng ta có máy pha trà tự động, trà viên nén, trà túi lọc kèm hướng dẫn "3 phút là xong". Trong ngành F&B, điều này giúp tiết kiệm thời gian, đồng bộ sản phẩm, phù hợp với chuỗi cửa hàng hoặc mô hình takeaway hiện đại. Một người chẳng cẩn mảy may phải để tâm hay "học pha trà" mà vẫn có trà để uống tiện dụng, không chút vướng bận hay cần thiết phải để tâm.

Thậm chí tôi còn biết nhiều người uống trà nhanh đến mức còn chả cần biết mình đang uống cái gì, hay hương vị của nó như thế nào. Chỉ đơn thuần là pha trà để có cái gì uống thay nước lọc cho đỡ nhạt miệng, hoặc sử dụng vì nghe nói là hay uống trà sẽ tốt cho sức khỏe. Tôi từng phục vụ một bạn trẻ chỉ quen uống các sản phẩm trà đóng chai thương mại. Sau một buổi workshop thử nếm trà, bạn chia sẻ:

“Em không nghĩ trà lại… nhạt như vậy. Thực ra em vẫn thích uống mấy loại trà sữa hoặc chai trà đóng sẵn ngoài siêu thị. Vui mà, dễ chịu, dễ uống, lại còn rẻ nữa!”

Tôi hiểu rằng, "trà nhanh" không phải kẻ thù của truyền thống. Nó chỉ đang nói một ngôn ngữ khác và tạo ra những giá trị khác với "trà chậm".

• Trà chậm - nghệ thuật quay vào bên trong.

Ngược lại, "Slow Tea" không đơn giản là uống một ly trà. Nó là một hành trình trải nghiệm trọn vẹn ly trà bằng tất cả giác quan mà ở đó, người uống cần có sự hiện diện - ý thức trong thực tại.

Pha trà công phu là hoạt động thiền định ; phương pháp tu dưỡng và cân bằng thân - tâm - trí. Mỗi động tác rót nước, đợi trà, cảm vị là một cơ hội để quay về với chính mình.

Trên bàn trà chậm, một người có thể đối thoại - không chỉ với người đối diện, mà còn với cảm xúc của chính mình. Nhiều khách sau buổi Thiền Trà cùng Trà Vũ có chia sẻ:

“Tôi cứ nghĩ mình đang học về trà, nhưng hóa ra tôi lại đang được học để hiểu thêm về mình.”

Trà chậm không dành cho số đông, nhưng nó cần sự có mặt - như một ngôi nhà và cánh cửa mở sẵn ở đó, nhưng ta không biết liệu trong đó có người ta cần tìm hay chỉ là căn phòng trống rỗng. Nơi đó là không gian cho sự hồi phục, kết nối và chữa lành - điều ẩn sâu trong tâm trí mà nhiều người trong chúng ta không nhận ra mình đang thiếu.

• Sự thật là, không có cách nào “đúng” hơn - Chỉ có cách “phù hợp hơn”. Trà vốn không ràng buộc, tự bản thân nó không phân biệt người uống theo cách thức nào, dù nhanh hay chậm thì trà vẫn là trà.

Một người trà nhân chuyên nghiệp không nên bảo thủ trong hình thức hay bó hẹp mình trong khuôn mẫu truyền thống, mà cần phải luôn học hỏi để có thể linh hoạt ứng dụng trà trong đời sống. Tạo nên nhiều tầng trải nghiệm hơn qua những chén trà mời, mang lại nhiều giá trị hơn cho những người hữu duyên được thưởng thức.

Tôi có thể từng bước chuẩn bị một chén Phổ Nhĩ, cùng với sự thảnh thơi và an tĩnh trong một buổi nghi lễ trà đạo. Nhưng cũng có thể dùng trà lạnh ủ sẵn, trà nóng pha nhanh chỉ để thỏa mãn cơn khát cho một khách hàng ghé qua chỉ trong có vỏn vẹn vài phút. Không phải tôi chọn giữa đúng và sai, mà tôi thực sự quan tâm tới nhu cầu của khách hàng và lựa chọn điều phù hợp nhất với trải nghiệm mà họ đang cần.

• Trà chỉ chảy theo cách bạn cần

“Trà chậm” hay “trà nhanh”, không phải hai phe đối lập, chúng chỉ là hai dòng chảy khác biệt, có lúc nhanh và cũng có lúc chậm. Và một trà nhân - như một người chèo thuyền giỏi - là người biết chọn dòng nước đúng lúc, đúng cách, để hành trình trải nghiệm cứ thể xuôi dòng mà đi thôi.

Nếu hôm nay bạn cần một ly trà nhanh giữa dòng đời vội vã - cứ uống, uống trà đi!

Nếu hôm khác bạn thấy mệt mỏi, muốn dừng lại và thư giãn một chút - hãy tìm đến một ấm trà chậm, ẩm trà đi!

Rồi ta sẽ thấy, trà không ép bạn phải chậm, nhưng cũng chẳng bao giờ thúc ép bạn nhanh cả, trà chỉ chảy - theo cái cách bạn cần!