Bản sao của Bản sao của Bạch Trà (白茶)

I. Giới thiệu tổng quan về Bạch Trà

Định nghĩa và nguồn gốc

• Bạch trà hay trà trắng - White Tea - 白茶 (Báichá)

• Bạch trà có nguồn gốc từ Trung Quốc, đặc biệt nổi tiếng ở tỉnh Phúc Kiến (Fujian).

• Tên gọi như vậy vì khi pha trà cho nước màu nhạt nhất trong các loại trà, gần với màu trắng. Có một số tài liệu cho rằng sở dĩ trà được gọi như vậy xuất phát từ lớp lông tơ trắng mịn bao phủ trên chồi và lá non của cây trà, tạo nên vẻ ngoài trắng bạc đặc trưng. 

• Trà trắng là một loại có thể ủ lâu năm thành lão trà, hương vị được cho là có xu hướng mềm, dịu, ngọt sâu hơn trước khi ủ.

  
  

Lịch sử hình thành và phát triển

Bạch Trà được biết xuất hiện từ thời nhà Tống (960–1279) và trở nên nổi tiếng vào thời nhà Minh (1368–1644) - Trung Quốc. Trải qua hàng trăm năm phát triển, ngày nay Bạch Trà đã có mặt tại nhiều quốc gia với các biến thể khác nhau.

Đặc trưng màu sắc, hương vị và caffeine

Màu sắc nước trà: trong trẻo, từ trắng ngà đến vàng nhạt.

Hương vị: nhẹ nhàng, thanh khiết, hậu vị ngọt dịu.

Hàm lượng caffeine: thấp hơn đáng kể so với trà xanh, trà đen và trà ô long.

II. Phân loại Bạch Trà

Bạch Hào Ngân Châm (Silver Needle)

Nguyên liệu: Chỉ sử dụng búp trà non nguyên vẹn.

Đặc trưng: vị ngọt nhẹ, hương thơm tinh khiết, được xem là cao cấp nhất trong các phân loại bạch trà.

Bạch Mẫu Đơn (White Peony)

Nguyên liệu: gồm một búp trà và một hoặc hai lá non.

Đặc trưng: vị nhẹ, thơm hoa cỏ, cân bằng giữa hương và vị.

Bạch Trà Thọ Mi (Shou Mei)

Nguyên liệu: lá trà lớn hơn, già hơn Bạch Mẫu Đơn.

Đặc trưng: vị mạnh mẽ hơn, hương trái cây nhẹ nhàng, dễ uống hàng ngày.

Bạch Trà Cống Mi (Gong Mei)

Nguyên liệu: tương tự Thọ Mi nhưng được lựa chọn kỹ lưỡng hơn.

Đặc trưng: vị ngọt dịu, thơm nhẹ, giá trị thương mại cao.

Bạch Trà Nguyệt Quang (Moonlight White)

Nguyên liệu: trà thu hái và phơi vào ban đêm hoặc ánh trăng.

Đặc trưng: vị ngọt sâu lắng, hương thơm quyến rũ đặc biệt, khá hiếm gặp.

III. Quy trình sản xuất Bạch Trà

Bạch trà được chế biến bằng cách giữ lại sự nguyên vẹn của lá trà mà không can thiệp nhiều vào quá trình oxy hóa. Quy trình cơ bản bao gồm:

THU HÁI => LÀM HÉO => DIỆT MEN* => SẤY KHÔ

1. Thu hoạch nguyên liệu

Bạch trà đặc biệt thường được thu hái vào vụ xuân, cây trà được dưỡng sức qua mấy tháng mùa đông, rồi được đón nhận những cơn mưa mùa xuân vừa đủ ẩm ướt cùng ánh sáng mặt trời cũng vừa đủ ấm áp, điều kiện phù hợp nhất cho sự sinh trưởng và phát triển của cây chè. Cũng chính vì lý do đó, trà vụ xuân thường được đánh giá là hương vị tốt nhất trong năm.

• Chọn ngày thu hoạch: Ưu tiên hái trà vào những ngày trời quang, tránh mưa gió để bảo đảm độ tinh khiết và chất lượng nguyên liệu.

• Kỹ thuật hái: Hái bằng tay, chỉ chọn những búp trà non nhất hoặc lá trà non có lớp lông tơ trắng mịn, tránh làm tổn thương lá.

  
  

  2. Làm héo

Quá trình làm héo bằng cách hong gió hoặc phơi khô tự nhiên dưới ánh nắng mặt trời hoặc trong môi trường có kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ. Quá trình này có thể kéo dài trong vài ngày.

Trong khoảng thời gian này lá trà cũng xảy ra quá trình oxi hóa nhẹ. Do quá trình oxy hóa tối thiểu, trà trắng vẫn giữ được nồng độ catechin cao có trong lá chè tươi.

• Quá trình làm héo cần diễn ra chậm, từ 12 đến 48 giờ, trong điều kiện có độ ẩm và nhiệt độ ổn định, đảm bảo độ ẩm giảm nhẹ và đều.

• Lá trà được trải mỏng đều, không chồng lên nhau, để tránh lên men không đồng đều.

  
  

  3. Diệt men

Trong thực tế có nhiều đơn vị sản xuất chủ động thêm khâu SAO DIỆT MEN vào quy trình chế biến để hạn chế tiến trình oxy hóa tự nhiên của bạch trà. Đây là hoạt động kiểm soát quá trình oxy hóa tự nhiên để giữ nguyên màu sắc và hương vị đặc trưng.

Một số nhà sản xuất thêm công đoạn diệt men nhẹ bằng cách xào ở nhiệt độ thấp, thời gian ngắn để kiểm soát sự oxy hóa nhẹ, giữ lại hương vị tự nhiên và sắc trắng của lá trà.

4. Sấy khô hoặc phơi nắng tự nhiên

Kết thúc quy trình bằng việc sấy khô nhẹ hoặc phơi nắng để giữ hàm lượng dinh dưỡng cao và tránh làm biến đổi vị trà. Sấy nhẹ ở nhiệt độ thấp khoảng 40-50 độ C hoặc phơi dưới ánh nắng mặt trời tự nhiên. Công đoạn này quyết định độ ẩm cuối cùng, thông thường khoảng 5-8%, để đảm bảo bảo quản lâu dài và phát triển hậu vị dịu dàng, ngọt thanh.

Bạch trà có quy trình chế biến đơn giản nhất trong các dòng trà nên giữ được gần như nguyên vẹn sự tinh khiết của những búp trà tươi non. Thường là trà sẽ được làm khô bằng phương pháp phơi nắng tự nhiên. Tuy phương pháp chế biến có vẻ đơn giản nhưng mỗi quy trình đều phải làm thật chuẩn xác để có được một mẻ bạch trà ngon.

IV. Đặc trưng về trà Lục Trà tại Việt Nam

Lịch sử và đặc trưng vùng miền:

Ở Việt Nam, bạch trà được biết đến rộng rãi thông qua các vùng trà nổi tiếng như Suối Giàng (Yên Bái), Tây Côn Lĩnh (Hà Giang) và Tà Xùa (Sơn La). Các vùng này sở hữu điều kiện khí hậu mát mẻ, độ cao lý tưởng, đất đai giàu dinh dưỡng, góp phần tạo nên chất lượng bạch trà tuyệt hảo với nét đặc trưng riêng biệt.

Phân loại đặc trưng của Bạch Trà Việt Nam:

1. Bạch trà Shan Tuyết cổ thụ (Suối Giàng - Yên Bái)

   • Hình dạng: Lá trà lớn, được bao phủ lớp lông tơ trắng mịn.

   • Hương vị: Hương thơm tự nhiên của hoa cỏ núi rừng, hậu vị ngọt dịu nhẹ và kéo dài, cảm giác thanh khiết đặc biệt.

2. Bạch trà Tà Xùa (Sơn La)

   • Hình dạng: Lá trà mảnh, búp non phủ lớp lông trắng bạc dày đặc.

   • Hương vị: Đậm chất núi rừng, hậu vị sâu lắng, ngọt mềm mại, thoảng chút hương trái cây nhiệt đới đặc trưng.

3. Bạch trà Tây Côn Lĩnh (Hà Giang)

   • Hình dạng: Lá trà lớn, dày, màu xanh bạc với lớp lông tơ trắng đặc trưng.

   • Hương vị: Hương thơm rõ nét của trái cây, hoa rừng, vị ngọt dịu, hậu vị kéo dài, mang cảm giác cân bằng giữa sự mạnh mẽ và thanh tao.

     
     

V. Dược tính và lợi ích sức khỏe Bạch Trà

Hàm lượng polyphenol cao

Bạch Trà chứa hàm lượng polyphenol rất cao, đặc biệt là catechin EGCG, nổi bật nhờ khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại.

Thanh nhiệt, giải độc và lợi tiểu

Với tính chất nhẹ nhàng, Bạch Trà hỗ trợ thanh lọc cơ thể, làm dịu nhiệt và giúp hệ bài tiết hoạt động hiệu quả hơn.

Chống lão hóa và cải thiện làn da

Các chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong Bạch Trà giúp ngăn chặn quá trình lão hóa tế bào, bảo vệ làn da, duy trì sự trẻ trung và mịn màng.

Bảo vệ sức khỏe tim mạch

Bạch Trà có khả năng làm giảm cholesterol xấu (LDL), cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ giảm huyết áp, từ đó bảo vệ tim mạch hiệu quả.

Kiểm soát tiểu đường và ngăn ngừa ung thư

Những nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng Bạch Trà hỗ trợ điều hòa lượng đường huyết và giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư da và ung thư phổi.

Cải thiện chức năng não bộ

Nhờ vào hàm lượng theanine và caffeine thấp, Bạch Trà giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, tăng cường sự tỉnh táo nhẹ nhàng mà không gây ra tác dụng phụ như mất ngủ hay lo âu.

Hỗ trợ giảm cân

Polyphenol trong Bạch Trà thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất béo, hỗ trợ giảm cân hiệu quả.

Lưu ý khi sử dụng

Nên hạn chế sử dụng với những người bị mất ngủ, có vấn đề về thận hoặc hay đi tiểu đêm.

VI. Hướng dẫn pha chế và bảo quản Bạch Trà

• Chọn nước pha trà

Để pha bạch trà được ngon nhất nên dùng nguồn nước tự nhiên, nước tinh khiết đã được đun sôi trước khi bắt đầu pha. Tránh sử dụng nước cứng hoặc nhiều tạp khoáng sẽ làm ảnh hưởng đến hương vị trà.

• Chọn dụng cụ pha trà

Khuyên dùng gaiwan hoặc ấm sứ để đảm bảo giữ nguyên hương vị tinh tế.

Tham khảo để pha trà công phu (5-8gr/110ml)

1. Mức nhiệt ~75-85 độ C - Thức trà nước ~85 độ C ; sau đó ủ trà lần lượt 30 - 60 - 90 giây cho các lượt tiếp theo.

2. Mức nhiệt >85 độ C - Thức trà nước ~85 độ C ; sau đó ủ trà lần lượt 15 - 30 - 45 giây cho các lượt tiếp theo.

Tham khảo để pha trà thông thường (1gr/100ml nước)

Thức trà trước bằng nước nóng ~85 độ C, sau đó ủ trà với nước 80-90 độ C trong vòng 3-5 phút là có thể sử dụng.

Lượng trà tối ưu

Khoảng 5g trà mỗi lần pha chế cho mỗi ấm trà dung tích ~150ml, phù hợp sử dụng mỗi hai ngày một lần.

Nhiệt độ nước pha lý tưởng

Duy trì nhiệt độ nước trong khoảng 80-90 độ C để đảm bảo chiết xuất tối ưu các dưỡng chất mà không làm mất hương vị trà.

• Thời gian ủ trà

Ủ trà khoảng 15-30 giây/tuần trà, thời gian này vừa đủ để trà tiết ra các chất có lợi và giữ nguyên hương vị thanh khiết.

Đặc điểm nước trà đạt chuẩn

Nước trà đạt tiêu chuẩn có màu vàng trong hoặc vàng hổ phách, hương thơm nhẹ nhàng tự nhiên và vị ngọt dịu kéo dài.

• Thời điểm thưởng thức lý tưởng

Buổi sáng sớm là thời gian lý tưởng nhất để thưởng thức Bạch Trà, giúp tinh thần tỉnh táo và thoải mái.

• Cách bảo quản

Bạch Trà cần được bảo quản kín, nơi khô ráo thoáng mát và tránh xa ánh sáng trực tiếp để giữ chất lượng trà tốt nhất.

VII. Xu hướng và lưu ý thị trường hiện nay

Xu hướng lão trà

Ngày càng nhiều người ưa chuộng các dòng Bạch Trà được ủ lâu năm (lão trà), giúp trà phát triển hương vị dịu dàng, sâu sắc và trầm ổn hơn.

Các sản phẩm nổi bật

Hiện nay, Bạch Hào Ngân Châm và Bạch Mẫu Đơn đang được ưa chuộng mạnh mẽ tại các thị trường quốc tế nhờ vào giá trị dinh dưỡng và hương vị tinh tế.

Xu hướng Organic

Ngày càng nhiều người tiêu dùng ưa chuộng bạch trà hữu cơ do các tiêu chuẩn sản xuất an toàn, thân thiện với môi trường, không sử dụng hóa chất trong quá trình canh tác.

Đầu tư trà sưu tầm - phiên bản giới hạn

Sản phẩm Bạch trà với số lượng giới hạn, bao bì đặc biệt ngày càng được ưa chuộng, tạo ra giá trị sưu tầm cao.

Gợi ý cho người tiêu dùng

Người dùng nên lựa chọn sản phẩm từ những thương hiệu uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, và lưu ý hạn sử dụng cũng như điều kiện bảo quản để có trải nghiệm tốt nhất.

********

Với bố cục rõ ràng và hướng dẫn chi tiết như trên, hy vọng tài liệu “Bạch Trà” sẽ giúp các học viên có thêm kiến thức chuyên môn, tự tin hơn khi thực hành pha trà. Chúc các bạn áp dụng hiệu quả và lan tỏa tinh thần thưởng trà tao nhã, văn hóa nghệ thuật trà đến với mọi người!

Tài liệu thuộc giáo trình "Đào tạo trà nhân chuyên nghiệp" được Trà Vũ nghiên cứu, tổng hợp kiến thức từ nhiều nguồn. Nội dung được biên soạn lại dựa trên góc nhìn trải nghiệm cá nhân với mục đích chia sẻ miễn phí kiến thức trà tới cộng đồng.